ΠΟΣΠΗΕΦ Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά
Για πρακτικές ανυποληψίας και αναξιοπιστίας, που παραπέμπουν σε «τριτοκοσμικές μεθοδεύσεις», κατακρίνει η Ένωση Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΠΗΕ) την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αφορμή τις πρόσφατες ανακοινώσεις της για τον κλάδο των ΑΠΕ.
Σε εκτενή ανακοίνωση του διοικητικού συμβουλίου της, η ΕΠΗΕ χαρακτηρίζει δομικό το έλλειμμα που παρουσιάζει ο Ειδικός Λογαριασμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ) και υποστηρίζει ότι αυτό ήταν ήδη εκρηκτικό πριν από την εκδήλωση της πανδημίας. Όπως υποστηρίζει, η διόγκωσή του ήταν «αποτέλεσμα της κεντρικής προτεραιότητας του ΥΠΕΝ για την ενίσχυση της ΔΕΗ».
Αναλυτικά, η ανακοίνωση του ΔΣ της ΕΠΗΕ έχει ως εξής:
«Τους τελευταίους μήνες οι επενδύσεις ΑΠΕ στοχοποιήθηκαν στη δοκιμαζόμενη ελληνική κοινωνία και έγιναν αποδέκτες κατηγοριών τόσο σε δηλώσεις του υπουργού κ. Κωστή Χατζηδάκη, όσο σε «έγκριτα» ΜΜΕ και παραγωγικούς φορείς.
Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στις δηλώσεις του κ. Χατζηδάκη ότι οι ΑΠΕ ευθύνονται για το υψηλό κόστος ενέργειας στη χώρα, την πλέον ατυχή σύγκριση του μεταβλητού κόστους συμβατικών μονάδων (φυσικού αερίου και λιγνίτη) με τις Τιμές Αποζημίωσης των ΑΠΕ, την «ανεξήγητη» επιμονή ότι το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ οφείλεται στην πανδημία, όπως επίσης και το γεγονός ότι από τη μια υπερθεμάτιζε την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της χώρας για την έναρξη του Target Model, ενώ στην ίδια δήλωση πρόβαλε μονομερείς ενέργειες ως λύση για τον ΕΛΑΠΕ. Υπήρξαν ακόμα και άρθρα σε ΜΜΕ, τα οποία ανέφεραν ότι η αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών οφείλεται στο έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ και αυτός είναι ο λόγος που επιβαρύνονται επιχειρήσεις στη μέση τάση. Κραυγαλέες επίσης ήταν οι τοποθετήσεις φορέων, όπου τη μια μέρα μιλούσαν για το δοκιμαζόμενο καταναλωτή, ενώ την επόμενη μέρα έλεγαν ότι μπορεί να υπάρξει μικρή αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ στη χαμηλή τάση!
Ένας από τους λόγους που αναφέρουμε τα ανωτέρω είναι αφενός μεν για να καταδείξουμε τη λαϊκίστικη νοοτροπία που αντιμετωπίζονται οι ΑΠΕ στην Ελλάδα, αφετέρου δε για να γίνει κατανοητό πως πλήττονται οι ΑΠΕ στην συνείδηση των πολιτών με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Με αυτά τα δεδομένα, ως ΕΠΗΕ, επιλέξαμε να μην εμπλακούμε στη συνήθη πρακτική του λαϊκισμού, όπου το μόνο όφελος είναι ο αποπροσανατολισμός, αλλά να τοποθετηθούμε στο παρόν, όπου έχουν ανακοινωθεί τα σχεδιαζόμενα μέτρα από το ΥΠΕΝ, και να καταδείξουμε τη μεθόδευση, για να καταλήξουμε στο σήμερα.
Καταρχήν, θα πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό ότι το δομικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ ήταν αποτέλεσμα της κεντρικής προτεραιότητας του ΥΠΕΝ για την ενίσχυση της ΔΕΗ, η οποία υλοποιήθηκε μέσω των σημαντικών «αστοχιών» στις προβλέψεις του ΔΑΠΕΕΠ. Είναι προφανές ότι για τα μέτρα ενίσχυσης της ΔΕΗ χρησιμοποιήθηκε η πρακτική του reverse engineering (όπως εξάλλου και στη διακοψιμότητα), όπου αναζητήθηκαν από τον ΕΛΑΠΕ τα ποσά που δεν ήθελε ο υπουργός, για προφανείς πολιτικούς λόγους, να «φορτώσει» στους καταναλωτές μέσω των αυξήσεων των τιμολογίων. Είναι γνωστό ότι με τον ν. 4625 ο υπουργός ανέλαβε την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών και τον ορισμό των μοναδιαίων χρεώσεων για τα έτη 2019-2020. Αυτό που ίσως δεν είναι γνωστό είναι ότι μαζί με τα ανωτέρω ο υπουργός ανέστειλε πλήρως τους μηχανισμούς παρακολούθησης του ΕΛΑΠΕ και την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ από τη ΡΑΕ (βλ. ν. 4001, αρ. 143, παρ. 3, εδάφια 4 – 5). Αφήνουμε στην κρίση όλων το γεγονός ότι από τη μια ο υπουργός προχωράει τον 8/2019 σε αναδρομική μείωση 25% του ΕΤΜΕΑΡ (χαμηλή τάση), για να ενισχύσει τη ΔΕΗ, και από την άλλη αναστέλλει το μηχανισμό με τον οποίο θα μπορούσε η ΡΑΕ άμεσα, π.χ. τον 12/2019, να καλύψει το δομικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ! Κατόπιν αυτού, ο μόνος που μπορούσε αναθεωρήσει το ΕΤΜΕΑΡ ήταν ο υπουργός, ο οποίος, όπως αποδείχθηκε, δεν είχε καμία βούληση να το πράξει για συγκεκριμένους λόγους, τους οποίους θα αντιληφθούν όλοι στη συνέχεια.
H πανδημία και οι συνέπειες της συνετέλεσαν στην αύξηση του ήδη εκρηκτικού δομικού ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ, το οποίο, όμως, ήταν ήδη εμφανές από το τέλος του 2019 (προ Covid-19). Είναι γνωστό ότι η πτώση της τιμής των καυσίμων έχει σημαντική επίδραση στον ΗΕΠ, ανεξαρτήτως της ζήτησης, γεγονός το οποίο το έχουμε ξαναδεί και το 2016, όπου είχαν γίνει αντίστοιχα «σφάλματα» στις προβλέψεις του ΔΑΠΕΕΠ! Οι μεταμνημονιακές αξιολογήσεις από τον 11/2019 και στη συνέχεια, έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για τον ΕΛΑΠΕ, ενώ η ηγεσία του ΥΠΕΝ διαβεβαίωνε ότι θα ληφθούν τα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης των εισροών του. Τον 3/2020 ο υπουργός θεσμοθετεί το νέο επενδυτικό περιβάλλον για τις μικρής κλίμακας ΑΠΕ, όπου καθορίζει τις νέες Τ.Α. για τους Φ/Β σταθμούς εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών για το έτος 2021 και με την Υ.Α. για τις προτεραιότητες στο ΔΕΔΔΗΕ ενεργοποιείται η απόφαση της ΡΑΕ 787/2012 (πρόσβαση ομάδων παραγωγών ΑΠΕ μικρής κλίμακας στην Υ/Τ). Τον 4/2019 υπήρξαν οι δηλώσεις του τέως υφυπουργού κ. Γερ’ασιμου Θωμά ότι θα ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα, για να ενισχυθεί ο ΕΛΑΠΕ, ενώ και ο πρωθυπουργός της χώρας στη Βουλή (βλ. ψήφιση ν. 4685) υπερθεμάτισε για τις σημαντικές επενδύσεις στις ΑΠΕ, οι οποίες θα δώσουν την αναγκαία ώθηση στην χώρα μετά την πανδημία. Σε αντίθεση με τα προαναφερόμενα, στο ΥΠΕΝ δεν υπήρξε καμία εγρήγορση για το εκρηκτικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ, παρότι το πρόβλημα μεγάλωνε. Με το ν. 4685 θεσμοθετούνται τα κριτήρια για την πρόσβαση στην Υ/Τ ομαδοποιημένων έργων ΑΠΕ μικρής κλίμακας και τους δίνεται διέξοδος, λόγω του κορεσμού των δικτύων διανομής, γεγονός το οποίο έφερε πολύ μεγάλες αντιδράσεις από μεγάλους «παίκτες» της αγοράς των ΑΠΕ. Τον 7/2019 η χώρα επανέρχεται στην κανονικότητα και διενεργούνται διαγωνισμοί της ΡΑΕ, ώστε να μην ανακοπούν οι επενδύσεις στις ΑΠΕ. Αυτή η κανονικότητα όμως δεν ίσχυε και για την αναγκαία ενίσχυση των εσόδων του ΕΛΑΠΕ, όπου πλέον το λογιστικό έλλειμμα κάλπαζε.
Τον 8/2020 το λογιστικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ έχει εκτοξευθεί, ενώ η μεταβολή των προβλέψεων για το τέλος του 2020 (δελτία ΕΛΑΠΕ 6/2019 – 6/2020) είναι άνω των -550 εκατ. ευρώ, μόλις έναν χρόνο από τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ. Κατόπιν αυτών, τον 9/2020 ξεκινάει ένα μπαράζ δηλώσεων του κ. Χατζηδάκη, όπου δίνει την εικόνα του τι έχει σχεδιαστεί και πως το εκρηκτικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ θα χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για μονομερείς ενέργειες. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανένας το τι σημαίνει « … θα χρησιμοποιηθούν πρακτικές του παρελθόντος χωρίς να κινδυνεύσουν τα όσα έχουμε πετύχει στην ΔΕΗ…»! Οι πρακτικές του παρελθόντος προφανώς ήταν οι μονομερείς ενέργειες του 2012, 2013 και 2014 με την παταγώδη τους αποτυχία, όχι μόνο στην κατάρρευση της αξιοπιστίας της χώρας, αλλά και στο γεγονός ότι μόλις 2 χρόνια μετά (2016) ο ΕΛΑΠΕ είχε έλλειμμα 450 εκατ. ευρώ, χωρίς να έχουν εγκατασταθεί νέες ΑΠΕ.
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από το ΥΠΕΝ έχουν σημαντικές αστοχίες, γεγονός το οποίο θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από τη ΡΑΕ στην απόφαση της περί των μοναδιαίων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ για το 2021, ενώ και οι μηχανισμοί παρακολούθησης του ΕΛΑΠΕ (βλ. ν. 4001, αρ. 143, παρ. 3, εδάφια 4-5) θα είναι πλέον στην αρμοδιότητα-ευθύνη της ΡΑΕ. Εμείς θα σταθούμε στη γενική εικόνα και δε θα προχωρήσουμε σε ανάλυση μέτρο προς μέτρο, καθώς το κυρίως πρόβλημα, κατά την άποψη μας, είναι η μεθόδευση για να φτάσουμε σε αυτά επαίσχυντα μέτρα.
- Η διαβούλευση με τους φορείς των ΑΠΕ είχε τελείως προσχηματικό χαρακτήρα, καθώς ούτε οι μελέτες ΡΑΕ – ΔΑΠΕΕΠ γνωστοποιήθηκαν, όπως είχε δεσμευθεί ο υπουργός, ούτε νέος γύρος συζητήσεων πραγματοποιήθηκε στην βάση των εν λόγω μελετών.
- Τα εν λόγω μέτρα έχουν ως επί το πλείστον χαρακτήρα on-off, γεγονός το οποίο έρχεται σε ευθεία αντίθεση τόσο με τις κατά καιρούς θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (αναμένουμε κάτι αντίστοιχο να αναγραφεί και στην αναμενόμενη μεταμνημονιακή αξιολόγηση), όσο και με τη δομική φύση του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ. Στην πράξη αποκρύπτεται το πρόβλημα του δομικού ελλείμματος μεταφέροντάς το στο 2022 (βλ. αντίστοιχη πρακτική 2012 με 2014).
- Οι όποιες δυνατότητες έγκαιρης επέμβασης για τη μείωση του δομικού ελλείμματος όχι μόνο δεν πραγματοποιήθηκαν, αλλά ανεστάλησαν με τον ν. 4625 και τη δυνατότητα εφαρμογής αυτών την είχε αποκλειστικά ο κ. Χατζηδάκης, την οποία, παρότι υποχρεωμένος εκ του ν. 4001, αρ. 143, δεν άσκησε.
- Με την επιμονή του κ. Χατζηδάκη για τη μη αναθεώρηση του ΕΤΜΕΑΡ, ο πολύπαθος καταναλωτής θα κληθεί να πληρώσει πολλαπλάσια χρήματα, λόγω του φόρου στο πετρέλαιο κίνησης, σε αντίθεση με το ΕΤΜΕΑΡ, καθώς τόσο στην παραγωγή όσο και στην εφοδιαστική αλυσίδα το πετρέλαιο έχει σημαντική επίδραση στο κόστος παραγωγής / διανομής και εν τέλει πώλησης των προϊόντων.
- Η μονομερής επιβολή έκτακτης εισφοράς, λόγω πανδημίας, μόνο στους σταθμούς ΑΠΕ που εγκαταστάθηκαν μέχρι 31/12/2015 – μάλλον οι υπόλοιπες ΑΠΕ είναι σε χώρα που δεν υπάρχει πανδημία – ξεπερνά τα όρια τα όποιας λογικής και δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε κάτι άλλο που θα ενίσχυε πιο πολύ την ανυποληψία του υπουργού για τους μικρομεσαίους επενδυτές.
- Βέβαια, η φαντασία ωχριά μπροστά στην πραγματικότητα, με το επόμενο μέτρο και την ανατροπή του επενδυτικού περιβάλλοντος για τους μικρομεσαίους επενδυτές, το οποίο ο ίδιος ο κ. Χατζηδάκης θεσμοθέτησε το 2ο τρίμηνο του 2020. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι προτείνονται καταληκτικές ημερομηνίες στους μικρομεσαίους επενδυτές, όταν οι διαχειριστές είναι στο απυρόβλητο και δεν τηρούν τις προθεσμίες της κείμενης νομοθεσίας.
Τα ανωτέρω μέτρα είναι ο ορισμός της αναξιοπιστίας της πολιτείας και δείχνουν, χωρίς καμία αμφιβολία, ποια είναι, κατά τη γνώμη του κ. Χατζηδάκη, η θέση των μικρομεσαίων επενδυτών στις ΑΠΕ.
Κατόπιν αυτών, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι τα προαναφερόμενα καταδεικνύουν και ενισχύουν το διαχρονικό κίνδυνο του ΕΛΑΠΕ, λόγω των πολιτικών παρεμβάσεων, ο οποίος μεταφράζεται στην καλύτερη περίπτωση ως σημαντική αύξηση ρίσκου των επενδύσεων και στη χειρότερη περίπτωση η χώρα μας να μην υπάρχει στον χάρτη ως επενδυτικός προορισμός.
Κλείνοντας, δεν αντιλαμβανόμαστε πως με αυτές τις τριτοκοσμικές μεθοδεύσεις θα έρθουν επενδύσεις και θα αντιστρέψουμε το επενδυτικό έλλειμμα που έχει η χώρα και πως μέσω αυτών των τραγικών πρακτικών εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον!».
