Στέλιος Ψωμάς: Μια αλήθεια, τρία ψέματα .

Κάθε καλό παραμύθι πρέπει να έχει το δράκο του.

Τον τελευταίο καιρό, στο χώρο της ενέργειας, το ρόλο του δράκου τον παίζουν απ΄ότι φαίνεται τα φωτοβολταϊκά. Καταντούν μονότονες πλέον οι αρνητικές αναφορές για τα φωτοβολταϊκά, ακόμη και στις περιπτώσεις εκείνες που θα έπρεπε να τα εκθειάζουμε για τη θετική συνεισφορά τους.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια πρόφατη επιστολή της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) προς τη ΡΑΕ. Γράφει η ΕΒΙΚΕΝ: “Η είσοδος των φωτοβολταϊκών έχει αλλάξει σημαντικά την καμπύλη του συστήματος, εξαφανίζοντας την αιχμή στις μεσημεριανές ώρες και μετατοπίζοντας την στις βραδινές, με αποτέλεσμα, εκτός των άλλων τεχνικών προβλημάτων, να προκαλεί αυξημένο κόστος στην λειτουργία της ημερήσιας αγοράς. Σε μια σωστή αγορά θα έπρεπε η τιμολογιακή πολιτική να δίνει κίνητρο αποφυγής της ζώνης αιχμής σε όλους τους καταναλωτές. Δυστυχώς συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: Η τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ δίνει κίνητρο αποφυγής της μεσημεριανής αιχμής τους θερινούς μήνες ακόμη και στα νέα τιμολόγια”.

Αφορμή για την επιστολή αυτή είναι το, εύλογο κατά τα άλλα, αίτημα της ΕΒΙΚΕΝ να δοθούν κίνητρα για την αντιμετώπιση της αιχμής της ζήτησης όταν πραγματικά υφίσταται αιχμή. Επί τη ευκαιρία όμως τραβά και έναν… εξάψαλμο στα φωτοβολταϊκά, έτσι για να μη ξεχνιόμαστε. Ας δούμε λοιπόν που έχει δίκιο και που άδικο η ΕΒΙΚΕΝ.

Πράγματι, “η είσοδος των φωτοβολταϊκών έχει αλλάξει σημαντικά την καμπύλη του συστήματος, εξαφανίζοντας την αιχμή στις μεσημεριανές ώρες”. Όπως δείχνουν τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μεσημεριανή αιχμή έχει πλέον εξαφανιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους χάρη στη διείσδυση των φωτοβολαϊκών την τελευταία πενταετία και κυρίως το 2013 οπότε και είχαμε τις περισσότερες εγκαταστάσεις (βλέπε Διάγραμμα 1). Αυτό όμως δεν είναι πρόβλημα, είναι ευλογία. Ξεχάσαμε ότι, μόλις λίγα χρόνια πριν, η χώρα ήταν στο χείλος ενός γενικεμένου black-out και κυρίως τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού που τα κλιματιστικά δουλεύουν στο φουλ; Τι ευτυχής σύμπτωση! Τα φωτοβολταϊκά παράγουν το μέγιστο της ενέργειας εκείνες ακριβώς τις ώρες.

Διάγραμμα 1: Τυπική ημερήσια καμπύλη φορτίου για τον Ιούλιο για την περίοδο 2008-2013 (πηγή: ΑΔΜΗΕ)

Εδώ δυστυχώς σταματά η επαφή με την πραγματικότητα στην επιστολή της ΕΒΙΚΕΝ και αρχίζει η παραφιλολογία. Η αιχμή δεν “μετατοπίστηκε” τις βραδινές ώρες, υπήρχε πάντα βραδινή αιχμή (βλέπε και παραπάνω διάγραμμα). Δυστυχώς αυτή δεν την αντιμετωπίζουν προς το παρόν τα φωτοβολταϊκά, αν και σε λίγα χρόνια -με την προώθηση σύγχρονων συστημάτων αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας- θα γίνει πράξη και αυτό.

Εκεί όμως που αρχίζει κανείς να αναρωτιέται για τις προθέσεις του συντάκτη της επιστολής είναι στη φράση “εκτός των άλλων τεχνικών προβλημάτων, να προκαλεί αυξημένο κόστος στην λειτουργία της ημερήσιας αγοράς”. “Τεχνικά προβλήματα”; Ποια τεχνικά προβλήματα αλήθεια; Γιατί, σύμφωνα με τον Διαχειριστή του Δικτύου, “δεν παρατηρούνται ιδιαίτερα προβλήματα στα δίκτυα Χαμηλής Τάσης” (όπου είναι διασυνδεδεμένο το 53% των φωτοβολταϊκών συστημάτων). Όσο για τη Μέση Τάση (όπου είναι διασυνδεδεμένα τα υπόλοιπα συστήματα), τα προβλήματα, αν και όταν εμφανιστούν, είναι όχι ιδιαίτερα σημαντικά και εύκολα αντιμετωπίσιμα από τον Διαχειριστή του Δικτύου. Άλλωστε, ο ΔΕΔΔΗΕ είτε εφαρμόζει ήδη σειρά κατάλληλων τεχνικών μέτρων είτε έχει στη φαρέτρα του και άλλα εργαλεία, αν και εφόσον χρειαστούν. Για του λόγου το αληθές, μπορεί να ανατρέξει κανείς σε σχετική παρουσίαση του Ν. Δρόσου, Διευθυντή της Διεύθυνσης Χρηστών Δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ, σε τεχνική ημερίδα που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) στις 18/3/2014 (βλέπε www.helapco.gr, Πρόγραμμα PV GRID).

Όσο για το “αυξημένο κόστος στην λειτουργία της ημερήσιας αγοράς”, αυτό οφείλεται στη λανθασμένη τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ και όχι στα φωτοβολταϊκά, όπως αφήνεται να εννοηθεί. Αντιθέτως, όπως έδειξε η εμπειρία των τελευταίων χρόνων, η μεγάλη διείσδυση των φωτοβολταϊκών και άλλων ΑΠΕ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των τιμών χονδρεμπορικής και συνεπώς και την ελάφρυνση των καταναλωτών (εκεί τουλάχιστον που λειτουργεί μια απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας). Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι στη Γερμανία, τις ώρες μεγάλης διείσδυσης των φωτοβολταϊκών οι τιμές πέφτουν κατακόρυφα, προς όφελος βέβαια κυρίως των μεγάλων καταναλωτών, δηλαδή της βιομηχανίας. Στην Ελλάδα όπου ακόμη περιμένουμε να δούμε ευέλικτους μηχανισμούς αγοράς, αυτό δεν είναι τόσο εμφανές για τους τελικούς καταναλωτές, αν και έχει τεκμηριωθεί από σχετική μελέτη του ΑΠΘ για λογαριασμό του ΣΕΦ, πως η μεγάλη δείσδυση φωτοβολταϊκών συνεισφέρει εν τέλει σε μείωση των τιμών χονδρεμπορικής.

Η ειρωνία είναι πως στη μεν Γερμανία οι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές απαλλάσσονται μέχρι τώρα από το τέλος ενίσχυσης των ΑΠΕ (από τις οποίες ωφελούνται), στη δε χώρα μας, πληρώνουν μόλις το 8,9% του αντίστοιχου τέλους που καλούνται να πληρώσουν οι οικιακοί καταναλωτές ανά κιλοβατώρα. Εκείνοι δηλαδή που κατ’ εξοχήν ωφελούνται, όχι απλώς δεν συνεισφέρουν ισότιμα, αλλά διαμαρτύρονται κιόλας, ρίχνοντας το ανάθεμα στην καθαρότερη ενεργειακή τεχνολογία που έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα ο άνθρωπος.

* Ο Στέλιος Ψωμάς είναι σύμβουλος σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος .  ( ΠΗΓΗ :   ENERGYPRESS )