ΑΠΕ: Στο 60% στην ηλεκτροπαραγωγή, στο 35% στην κατανάλωση ενέργειας έως το 2030

Τουλάχιστον το 60% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έως το 2030 θα πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα πρέπει επίσης να αντιστοιχεί σε 10 χρόνια τουλάχιστον το 35% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ έως το ίδιο έτος, δηλαδή έως το 2030, το ποσοστό συμμετοχής του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή θα πρέπει να έχει μηδενιστεί.

Αυτοί οι κυριότεροι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το τελικό κείμενο του οποίου κυρώθηκε με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) και δημοσιεύτηκε εκ νέου στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 4893/τ. Β΄/31.12.2019)

Ενσωματώνοντας τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης που προηγήθηκε, το ΕΣΕΚ στην τελική μορφή του αριθμεί 468 σελίδες και περιλαμβάνει αναλυτικό οδικό χάρτη για την επίτευξη προσδιορισμένων ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το 2030.

Αναλυτικά, όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό κείμενο της απόφασης, το ΕΣΕΚ, στο σύνολό του, καθορίζει σημαντικά πιο φιλόδοξους εθνικούς ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους έως το έτος 2030, τόσο σε σχέση με το αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ, που είχε παρουσιαστεί τον Ιανουάριο του 2019, όσο και σε σύγκριση με τους κεντρικούς ευρωπαϊκούς στόχους, που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης.

Επιπροσθέτως, το ΕΣΕΚ έρχεται να συμβάλει και στη νέα Πράσινη Συμφωνία, που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αναμένεται να ενσωματώσει τόσο νέους μηχανισμούς, όσο και χρηματοδοτικές προτεραιότητες για την υποστήριξη προς την ενεργειακή και κλιματική μετάβαση, με ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Οι συντάκτες του ΕΣΕΚ θέτουν για το 2030:

α) για τα θέματα της κλιματικής αλλαγής και των εκπομπών σημαντικά υψηλότερο κεντρικό στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με μείωση που ανέρχεται σε πάνω από 42%, σε σχέση με τις εκπομπές του έτους 1990, και σε πάνω από 56%, σε σχέση με τις εκπομπές του έτους 2005, επιτυγχάνοντας να ξεπεράσει ακόμη και τους κεντρικούς ευρωπαϊκούς στόχους, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι στο αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ οι στόχοι αυτοί ήταν σημαντικά χαμηλότεροι και κατέληγαν σε μείωση κατά 33% και 49% αντίστοιχα.

Οι νέοι αυτοί στόχοι μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι επίσης απαραίτητοι, για να γίνει δυνατή η μετάβαση σε οικονομία κλιματικής ουδετερότητας έως το έτος 2050, καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχει ως στόχο να συμμετέχει αναλογικά στη δέσμευση για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία σε επίπεδο ΕΕ.

Παράλληλα για τα θέματα κλιματικής αλλαγής και πολιτικών προσαρμογής, στο ΕΣΕΚ παρουσιάζονται οι πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) και η οποία καθορίζει τους γενικούς στόχους, τις κατευθυντήριες αρχές και τα εργαλεία εφαρμογής αναγκαίων μέτρων κλιματικής προσαρμογής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Επίσης παρουσιάζονται οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του Χωρικού Σχεδιασμού, ειδικότερα για τις αστικές περιοχές ως προς την βιώσιμη χρήση της γης και την προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Αντίστοιχα, ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εθνικού σχεδιασμού για την ενέργεια και το κλίμα και ως εκ τούτου παρουσιάζονται οι σχετικές πρωτοβουλίες για την αναθεώρηση των Εθνικών και Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ και ΠΕΣΔΑ), όπου στόχος είναι να υπάρξει εντατικοποίηση μιας σειράς μέτρων για την ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων ακολουθώντας πάντα τις επιταγές της κυκλικής οικονομίας.

Η κυκλική οικονομία, εξάλλου, αποτελεί κομβικό στοιχείο της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας και η υλοποίησή της περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τετραετή στρατηγικό σχεδίασμά που διαπερνά όλο το φάσμα της αλυσίδας αξίας και στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται στο ΕΣΕΚ οι άξονες αυτής της πολιτικής.

β) για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), σημαντικά υψηλότερο στόχο, σε σχέση με το μερίδιο συμμετοχής στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, αφού τίθεται πλέον στόχος για μερίδιο συμμετοχής κατ’ ελάχιστον στο 35%, αντί του 31% που είχε τεθεί στο αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ, και επίσης σημαντικά υψηλότερο και από τον κεντρικό ευρωπαϊκό στόχο για τις ΑΠΕ, που είναι στο 32%.

Αξίζει να επισημανθεί ο ενεργειακός μετασχηματισμός που θα επιτευχθεί στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, καθώς προβλέπεται το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να υπερβεί το 60%. Στο πλαίσιο αυτό ήδη προωθούνται και υλοποιούνται συγκεκριμένες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης όπως είναι ενδεικτικά η  απλοποίηση και επιτάχυνση του αδειοδοτικού πλαισίου, η βέλτιστη ένταξη των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά δίκτυα, η λειτουργία συστημάτων αποθήκευσης και η προώθηση της ηλεκτροκίνησης.

γ) για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, επίσης σημαντικά πιο φιλόδοξο στόχο σε σύγκριση με το αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ και υψηλότερο επίσης και από τον αντίστοιχο Ευρωπαϊκό στόχο. Ειδικότερα, τίθεται ως ποσοτικός στόχος η τελική κατανάλωση ενέργειας το έτος 2030 να είναι χαμηλότερη από αυτή που είχε καταγραφεί κατά το έτος 2017, εκπληρώνοντας απόλυτα τον σχετικό Ευρωπαϊκό δείκτη για το μέτρο της φιλοδοξίας του ΕΣΕΚ. Επιπρόσθετα, επιτυγχάνεται ποιοτικά μία βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 38%, σύμφωνα με συγκεκριμένη ευρωπαϊκή μεθοδολογία, όπου ο αντίστοιχος κεντρικός ευρωπαϊκός στόχος ανέρχεται στο 32,5% και στο αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ είχε τεθεί στόχος στο 32%. Η επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την προστασία των καταναλωτών. Το ΕΣΕΚ περιγράφει ένα σύνολο μέτρων για τη βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης με πιο εμφατικά αυτά στον κτιριακό τομέα και στον τομέα των μεταφορών.

Η μείωση του λιγνίτη

Εμβληματικός στόχος, στο πλαίσιο της νέας αναθεωρημένης κυβερνητικής στρατηγικής για το ΕΣΕΚ, αποτελεί το ιδιαίτερα φιλόδοξο, αλλά και παράλληλα ρεαλιστικό πρόγραμμα για τη δραστική και οριστική μείωση του μεριδίου λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή, την απολιγνιτοποίηση δηλαδή, με εμπροσθοβαρές χρονικό πρόσημο κατά την επόμενη δεκαετία και την πλήρη απένταξη του από το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το έτος 2028. Το ΕΣΕΚ παρουσιάζει και το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία και το οποίο ολοκληρώνεται έως το έτος 2023.

Ο στόχος αυτός ενσωματώνει και το όραμα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει θέματα προστασίας του περιβάλλοντος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά και να εξορθολογήσει άμεσα το κόστος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.

Το πρόγραμμα της απολιγνιτοποίησης της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής προβλέπει και την παράλληλη υιοθέτηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων για τη στήριξη των ελληνικών λιγνιτικών περιοχών για αυτή τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο. Ειδικότερα, δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι η απόσυρση των λιγντιτικών μονάδων έως το έτος 2028 με τρόπο συντεταγμένο και υπεύθυνο. Η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και η αξιοποίηση του υψηλής τεχνογνωσίας ανθρωπίνου δυναμικού των περιοχών αυτών αποτελούν μέγιστη προτεραιότητα.

Στα μέσα του έτους 2020 θα παρουσιαστεί ολοκληρωμένο, πολυδιάστατο και εμπροσθοβαρές [Master Plan – Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης], που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στην μετά τον λιγνίτη εποχή.

Η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει την πολιτική βούληση και την απαραίτητη τεχνογνωσία, προκειμένου να αξιοποιήσει τους πόρους που είναι άμεσα διαθέσιμοι σε εθνικό επίπεδο, αλλά και να διεκδικήσει αυξημένα κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά ταμεία,  ιδιαίτερα από το Just Transition Fund.

Η απολίγνυτοποίηση αποτελεί βαθιά τομή στον εθνικό ενεργειακό χάρτη και παράλληλα είναι μία τεράστια ευκαιρία για την χώρα. Το πνεύμα καινοτομίας που έφερε με την έλευσή της η αξιοποίηση του λιγνίτη θα μεταλαμπαδευτεί στις καθαρές μορφές ενέργειας και στο νέο ενεργειακό μείγμα του 21^ου αιώνα.

Προτεραιότητες

Το ΕΣΕΚ ενσωματώνει και περιγράφει αντίστοιχα μέτρα και για άλλες στρατηγικές προτεραιότητες πολιτικής όπως:

• η επιτάχυνση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών,
• η χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις λειτουργία του νέου μοντέλου αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας,
• η ενίσχυση των ενεργειακών διασυνδέσεων
• η ανάπτυξη στρατηγικών έργων αποθήκευσης,
• η ψηφιοποίηση των δικτύων ενέργειας,
• η προώθηση της ηλεκτροκίνησης,
• η προώθηση νέων τεχνολογιών
• η σύζευξη των τελικών τομέων,
• η ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων καθώς και
• πρωτοβουλίες σε θέματα έρευνας και καινοτομίας και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας καταδεικνύοντας την ολιστική προσέγγιση της Κυβέρνησης ως προς το σχεδίασμά πολιτικών και μέτρων στους τομείς του Κλίματος και της Ενέργειας.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων στο κείμενο του ΕΣΕΚ παρουσιάζονται και αναλύονται οι  επιμέρους προτεραιότητες πολιτικής για την επόμενη περίοδο, καθώς και τα αντίστοιχα μέτρα πολιτικής, τα οποία σχεδιάζονται για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων και την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ, σε επτά διαφορετικές θεματικές ενότητες (1. Κλιματική Αλλαγή, Εκπομπές και απορροφήσεις Αερίων του Θερμοκηπίου, 2. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, 3. Βελτίωση ενεργειακής απόδοσης, 4. Ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού, 5. Αγορά ενέργειας, 6. Αγροτικός τομέας, Ναυτιλία, Τουρισμός (νέα θεματική ενότητα) και 7. Έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα).

Βασική συνιστώσα στο σχεδίασμα αυτό αποτελεί η διακυβέρνηση του όλου εγχειρήματος, κάτι το οποίο τονίζεται στο κείμενο του ΕΣΕΚ, όπου επίσης περιγράφονται συγκεκριμένες δράσεις, καθώς όλα τα μέτρα στους επιμέρους τομείς εντάσσονται σε ολοκληρωμένο σχέδιο για τη βέλτιστη επίτευξη των εθνικών ενεργειακών, περιβαλλοντικών, κοινωνικοοικονομικών και αναπτυξιακών στόχων, το οποίο απαιτεί συνοχή, οριζόντιο συνδυασμό και συντονισμό της παρακολούθησης των προτεραιοτήτων και της εφαρμογής των σχετικών μέτρων.

Η εξέλιξη του ενεργειακού συστήματος μέχρι το έτος 2030 παρουσιάζεται αναλυτικά σε σχετικά κεφάλαια του ΕΣΕΚ, με τη χρήση δύο διεθνώς επιστημονικά αναγνωρισμένων ενεργειακών μοντέλων, ενισχύοντας περαιτέρω την τεχνική αξιοπιστία και πληρότητα του εγχειρήματος, ενώ υπάρχει και εκτίμηση των επιπτώσεων από την εφαρμογή των προτεινόμενων πολιτικών και μέτρων καταδεικνύοντας τη θετική συμβολή σε θέματα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης.

Πηγή άρθρου: www.ecopress.gr

Βρείτε εδώ το πλήρες κείμενο: ΦΕΚ 4893/τ. Β΄/31.12.2019

Δείτε εδώ τα κύρια σημεία του ΕΣΕΚ σε συνοπτική παρουσίαση: