Ισπανία: Αποζημίωση εκατομμυρίων ευρώ σε παραγωγούς ΑΠΕ για αναδρομικές περικοπές τύπου «new deal»
Διεθνές διαιτητικό όργανο κύρους, το Διεθνές Κέντρο για την Επίλυση Επενδυτικών Διαφορών (ICSID) εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία, το ισπανικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλλει στην NextEra Energy, εταιρεία που είχε πραγματοποιήσει επενδύσεις 49,9 MW σε ηλιακά θερμικά συστήματα, αποζημίωση ύψους 290 εκατομμυρίων ευρώ!
Σύμφωνα με την απόφαση, η NextEra Energy προσέφυγε πρώτη φορά σε διαιτησία το 2014. Έχοντας πραγματοποιήσει επενδύσεις 49,9 MW σε ηλιακά θερμικά συστήματα, της προξενήθηκε σημαντικότατη ζημία όταν η Ισπανία αποφάσισε να περικόψει αναδρομικά τις αρχικές εγγυημένες τιμές. Η NextEra Energy ισχυρίστηκε ότι το Ισπανικό κράτος επέφερε αναδρομικές αλλαγές στο καθεστώς, υπό το οποίο έγιναν οι επενδύσεις, προκαλώντας έτσι τεράστια ζημία στις επενδύτριες εταιρείες.
Το ICSID αποφάνθηκε ότι η Ισπανία παραβίασε τη Συνθήκη για το Χάρτη Ενέργειας (Energy Charter Treaty), καθώς δεν παρείχε ίση και δίκαιη μεταχείριση (fair and equitable treatment) στους παργωγούς ΑΠΕ, ενώ παράλληλα απέτυχε να προστατεύσει τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη (legitimate expectations) της επενδύτριας εταιρείας, όπως είχε διαμορφωθεί βάσει των εγγυημένων τιμών. Η απόφαση είναι προφανώς δεσμευτική για τα μέρη που κατέφυγαν στη διαιτησία και ήδη η NextEra Energy έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για την εκτέλεση της απόφασης.
Εξάλλου, η Ισπανία έχει ήδη καταδικασθεί να πληρώσει 64,5 εκατομμύρια ευρώ σε εταιρεία με παρόμοια δραστηριότητα, τη Masdar, όπως επίσης μπορεί να χρειαστεί να καταβάλει κι άλλες αποζημιώσεις, καθώς αντιμετωπίζει δεκάδες υποθέσεις εναντίον της λόγω της απόφασης να περικόψει τις εγγυημένες τιμές των παραγωγών ΑΠΕ.
Η σημασία της απόφασης είναι μείζων, καθώς η σχετική νομολογία θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που υιοθέτησαν αντίστοιχες πολιτικές με αρνητικό παράδειγμα και τη χώρα μας, όπου η έλλειψη στοιχειώδους προληπτικού σχεδιασμού της αγοράς και των πολιτικών διείσδυσης των ΑΠΕ στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα οδήγησε στην υιοθέτηση του ρυθμιστικά και δικαιοκρατικά έκθετου New Deal.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί εδώ και το παράδειγμα της Ιταλίας, η οποία είναι αντιμέτωπη με την έγερση πολλών αποζημιωτικών αξιώσεων εναντίον της ενώπιον του ICSID. Επιμύθιο: Οι δικαιοκρατικές εκτροπές δεν μπορεί να αναμένουν ως δεδομένη την επ’ άπειρον δικαιοδοτική ασυλία, πάντα και παντού. Η απουσία ορθών πολιτικών προσεγγίσεων και συγκροτημένου προγραμματισμού για την ορθή ex ante ρύθμιση της ενεργειακής αγοράς δεν μπορεί στο διηνεκές να θεραπεύεται με αναδρομικές αλλαγές των «κανόνων του παιχνιδιού», καθότι επενδυτική ασφάλεια και ενεργειακές επενδύσεις είναι σύμφυτες έννοιες. Αν τούτο κατά περίπτωση δεν το επιβάλλει ο εθνικός δικαστής, υφίστανται και άλλες οδοί αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας σε διεθνές επίπεδο.
Επιμέλεια: «Μεταξάς & Συνεργάτες – Δικηγόροι & Νομικοί Σύμβουλοι» (www.metaxaslaw.gr)